Sau 2 năm chính thức hoạt động (10/8/2017-10/8/2019), thị trường chứng khoán phái sinh (TTCKPS) đã được công chúng đầu tư đón nhận và có bước phát triển ấn tượng, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư; thể hiện tốt vai trò là công cụ phòng ngừa rủi ro, góp phần tích cực vào việc giữ chân dòng vốn trên thị trường cơ sở. Ông Nguyễn Như Quỳnh, Thành viên HĐQT, Phó Tổng Giám đốc Phụ trách Sở GDCK Hà Nội (HNX) đã chia sẻ với Cổng TTĐT Bộ Tài chính về một số kết quả ấn tượng của TTCKPS sau 2 năm hoạt động.
>>>Xem thêm THÀNH LẬP CÔNG TY TẠI ĐÀ NẴNG<<<
? Thưa ông, sau 2 năm chính thức đi vào hoạt động, đến nay, TTCKPS đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Ông đánh giá thế nào về sự phát triển của TTCKPS Việt Nam từ khi thị trường đi vào hoạt động đến nay?
Ông Nguyễn Như Quỳnh: Ngày 10/8/2017, TTCKPS Việt Nam đã được khai trương với sản phẩm đầu tiên là Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30. Sau gần 2 năm triển khai, TTCKPS đã được cộng đồng nhà đầu tư quan tâm, đón nhận và đã có những bước phát triển đáng kể. Thị trường đã vận hành theo đúng quy luật khách quan và xu hướng của các thị trường phái sinh quốc tế. Bên cạnh đó, TTCKPS đã chứng tỏ vai trò phòng vệ rủi ro hiệu quả, hỗ trợ ổn định tâm lý nhà đầu tư, đặc biệt khi thị trường cơ sở biến động mạnh.
Trong 2 năm qua, đã có hơn 36 triệu hợp đồng được giao dịch. Tính riêng trong 7 tháng đầu năm 2019, khối lượng giao dịch Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30 bình quân đạt xấp xỉ 100 nghìn hợp đồng/phiên, tăng gấp 1,27 lần so với năm 2018 và gấp gần 10 lần so với năm 2017. Khối lượng hợp đồng mở đã tăng 2,7 lần từ 8.077 hợp đồng cuối năm 2017 lên 20.494 hợp đồng ngày 31/7/2019. Trong các giai đoạn thị trường cơ sở giảm mạnh như trong các tháng 5-6/2018 và tháng 5-6/2019 thì giao dịch trên TTCKPS đã tăng mạnh so với các tháng trước đó, đặc biệt khối lượng hợp đồng mở (OI) toàn thị trường có sự gia tăng đột biến so với các tháng trước đó. Có thời điểm, khối lượng OI đã ghi nhận mức kỷ lục, đạt hơn 39 nghìn hợp đồng (gấp 1,85 lần so với cuối năm 2018 và gấp gần 5 lần so với cuối năm 2017). Sự phát triển này được các chuyên gia phái sinh của Sở Giao dịch Hợp đồng tương lai Đài Loan (TAIFEX) đánh giá cao bởi TAIFEX hay Sở Giao dịch chứng khoán phái sinh Thái Lan (TFEX) phải mất 6-8 năm kể từ khi ra mắt mới có thể đạt được số lượng hợp đồng giao dịch như Sở GDCK Hà Nội đạt được trong vòng hơn một năm đầu khai trương thị trường.
Nhìn lại sự phát triển của TTCKPS sau 2 năm chính thức đi vào hoạt động có thể khẳng định rằng việc đưa TTCKPS đi vào hoạt động là chủ trương, định hướng đúng đắn, phù hợp với xu thế phát triển của TTCK Việt Nam.
? Sau gần 2 năm đưa các sản phẩm Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 vào giao dịch và được thị trường tích cực đón nhận, được biết ngày 4/7 vừa qua, HNX đã chính thức đưa ra thị trường sản phẩm Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm. Ông có thể chia sẻ với độc giả và các nhà đầu tư về các sản phẩm này?
Ông Nguyễn Như Quỳnh: Dựa trên kinh nghiệm triển khai sản phẩm Hợp đồng tương lai chỉ số VN30; trên cơ sở đánh giá nhu cầu thị trường, được sự chấp thuận của cơ quan quản lý, sản phẩm Hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ (HĐTL TPCP) kỳ hạn 5 năm chính thức được đưa vào giao dịch từ ngày 4/7/2019. Việc xây dựng sản phẩm HĐTL TPCP nằm trong Đề án phát triển TTCKPS đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo lộ trình từ đơn giản đến phức tạp, đảm bảo khả năng quản lý, giám sát các rủi ro trên thị trường. Đây là sản phẩm chứng khoán phái sinh có tài sản cơ sở là trái phiếu giả định có những đặc điểm tương tự một TPCP với mệnh giá 100.000 đồng, kỳ hạn 5 năm, lãi suất danh nghĩa 5%/năm, trả lãi định kỳ 12 tháng/lần, trả gốc một lần khi đáo hạn.
Để xây dựng và phát triển sản phẩm này, chúng tôi đã trải qua quá trình nghiên cứu, cân nhắc thận trọng, đánh giá kỹ lưỡng về thị trường trái phiếu và tổng kết, rút kinh nghiệm từ sản phẩm chứng khoán phái sinh đầu tiên tại Việt Nam, từ kinh nghiệm quốc tế tại các TTCKPS trên thế giới và thực hiện trong giai đoạn thị trường TPCP đã có những bước phát triển hết sức ấn tượng cả về quy mô và độ sâu thị trường.
Trong quá trình triển khai thực hiện, với vai trò của mình, chúng tôi đã tích cực, chủ động đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đảm bảo các thành viên thị trường, công chúng đầu tư hiểu rõ hơn về sản phẩm. Các tài liệu về sản phẩm cũng đã được HNX đăng tải trên website của Sở. Chúng tôi cũng đã phối hợp chặt với Trung tâm lưu ký Chứng khoán Việt Nam tổ chức nhiều hội thảo, chương trình đào tạo chuyên sâu cho các thành viên thị trường về sản phẩm, đồng thời trao đổi kinh nghiệm quốc tế, quan điểm của các thành viên về sản phẩm này.
Với những nỗ lực đó, dù mới đưa vào thị trường nhưng đến nay, đã có hơn 100 HĐTL TPCP kỳ hạn 5 năm được giao dịch. Khối lượng hợp đồng mở thời điểm hiện tại là 130 hợp đồng. Dù kết quả này còn khiêm tốn song tôi cho rằng điều này cũng đã chứng tỏ được sự quan tâm của nhà đầu tư đến TTCKPS và sản phẩm HĐTL TPCP kỳ hạn 5 năm.
Có ý kiến cho rằng, TTCKPS chưa có sự tham gia nhiều của nhà đầu tư tổ chức và nhà đầu tư nước ngoài. Ông có bình luận gì về điều này?
Ông Nguyễn Như Quỳnh: Thời gian qua, số lượng tài khoản đầu tư trên TTCKPS liên tục gia tăng. Đến cuối tháng 7/2019, đã có 78.445 tài khoản giao dịch phái sinh được mở, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo thống kê của chúng tôi, giao dịch của nhà đầu tư cá nhân trong nước chiếm 91,15% khối lượng giao dịch toàn thị trường. Giao dịch của nhà đầu tư tổ chức trong nước mới chỉ chiếm 1,54%, tập trung chủ yếu vào hoạt động tự doanh của các công ty chứng khoán. Giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài đã tăng lên nhưng cũng vẫn chiếm tỉ trọng rất nhỏ 0,58% tổng khối lượng giao dịch toàn thị trường.
Với việc cho ra mắt sản phẩm HĐTL TPCP kỳ hạn 5 năm, chúng tôi kỳ vọng sẽ thu hút sự quan tâm, giao dịch của các nhà đầu tư có tổ chức đối với TTCKPS bởi sản phẩm này là một công cụ phòng ngừa rủi ro cho các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư có tổ chức. Thực tế thời gian qua cho thấy, các giao dịch đều được thực hiện bởi các nhà đầu tư tổ chức là các ngân hàng, giao dịch tự doanh của các công ty chứng khoán chỉ chiếm 10% khối lượng giao dịch.
Trong thời gian tới, Sở GDCK Hà Nội có kế hoạch triển khai thêm các sản phẩm mới trên TTCKPS không, thưa ông? Sở sẽ làm gì để TTCKPS ngày càng phát triển mạnh mẽ?
Ông Nguyễn Như Quỳnh: Tiếp theo sản phẩm Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30, HĐTL TPCP kỳ hạn 5 năm, trong năm 2019, chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu xây dựng HĐTL trên chỉ số VNX200. Thời gian tới, dự kiến sẽ tiếp tục nghiên cứu các sản phẩm phái sinh mới là Hợp đồng quyền chọn trên chỉ số cổ phiếu, Hợp đồng tương lai trên cổ phiếu đơn lẻ (SSF) và Hợp đồng quyền chọn trên cổ phiếu đơn lẻ (SSO).
Chúng tôi cũng sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan xây dựng khung pháp lý cho các sản phẩm mới để chuẩn bị cho việc ra mắt các sản phẩm mới, có thể áp dụng từ sau năm 2020 nhằm đa dạng hóa các sản phẩm trên thị trường, đáp ứng nhu cầu của người đầu tư và theo đúng chủ trương, định hướng của Chính phủ.
Bên cạnh việc phát triển các sản phẩm phái sinh mới, chúng tôi cũng sẽ tăng cường phối hợp với các cơ quan quản lý thị trường và các tổ chức vận hành thị trường có liên quan để không ngừng cải thiện hoạt động giám sát trên thị trường; duy trì hệ thống giao dịch hiệu quả, thông suốt; duy trì kết nối với các thành viên thị trường và nhà đầu tư để kịp thời đáp ứng các nhu cầu phát sinh trên thị trường.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
